Wat zijn de ontwikkelingen?
Ontwikkelingen bij Ruimtelijke Adaptatie
In 2019 is het omgaan met klimaatverandering een belangrijk thema geweest voor de gemeente. Het gaat bij ruimtelijke adaptatie om de vraag hoe we onze omgeving aan kunnen passen aan de veranderende klimaatomstandigheden, zoals de steeds heftiger regenbuien, de lange periodes van droogte, extreme temperaturen en mogelijke overstromingen.
De afgelopen periode heeft de gemeente samen met de provincie, het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR) en de omliggende gemeenten met een klimaatstresstest, de kwetsbaarheid van het gebied in beeld gebracht. Op basis hiervan wordt nu een regionale adaptatiestrategie opgesteld. Voor inwoners is de regionale website www.klimaatklaar.nl gemaakt, met handige tips om de tuin natuurlijk en watervriendelijk in te richten.Naast een regionale adaptatiestrategie ontwikkelt de gemeente ook op lokaal niveau een adaptatiestrategie met een bijbehorend uitvoeringsprogramma. Hiervoor is een plan van aanpak opgesteld.
Tegelijkertijd heeft de gemeente al de mogelijke maatregelen in de praktijk genomen. Aangezien het oostelijk deel van Amerongen dikwijls kampt met ernstige wateroverlast en met overstorten in de uiterwaarden is het project 'bestrijding wateroverlast Amerongen' van start gegaan. Regenwater wordt dan niet langer afgevoerd via het riool, maar met infiltratievoorzieningen in de bodem gebracht.
Ook het regenwater dat vanaf de heuvel de bebouwde kom instroomt, veroorzaakt veel wateroverlast. De gemeente onderzoekt daarom met Staatsbosbeheer, Utrechts Landschap en de provincie de mogelijkheden om het regenwater bovenstrooms in het bos vast te houden. Zo is in het bosgebied boven Amerongen een pilot (grote opvanglocatie) gerealiseerd, gesubsidieerd door het Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden. En Operatie Steenbreek is uitgevoerd. De gemeente wil inwoners bewust maken van de maatregelen die ze zelf in hun tuin kunnen nemen. Dit is gebeurd met publicaties, de actie Tegel eruit-plant erin en de regionale website www.klimaatklaar.nl.
Ontwikkelingen bij Duurzaamheid
Het jaar 2019 is een belangrijk jaar geweest voor duurzaamheid. Het klimaatakkoord is getekend en doorvertaald naar een opgave om op regionaal niveau een RES aanbod te formuleren. Onze gemeente heeft hierbij in 2019 een belangrijke vervuld, o.a. door het leveren van een programmamanager en een bestuurlijke trekker. De werkzaamheden die in U16 verband zijn uitgevoerd hebben er toe geleid dat medio 2020 er een concept bod aan de raden kan worden aangeboden. Parallel hieraan is in 2019 veel aandacht besteed aan het opstellen van een Afwegingskader voor het stimuleren van initiatieven voor de opwek van energie. Ook dit stuk is zover in gereedheid gebracht dat hierover in 2020 een besluit kan worden genomen. Daarnaast is ook een start gemaakt met de opgave om op wijk niveau te kijken naar de mogelijkheden om in de toekomst `van het gas af` te geraken.
Naast het opstellen van kaders en het formuleren van (lange termijn) doelen is in 2019 ook veel aandacht besteed aan het ondersteunen en/of realiseren van concrete acties. Denk daarbij aan het werk dat de energie-ambassadeurs hebben gedaan, de duurzaamheidsprojecten op scholen, de realisatie van het trefpunt duurzaam ondernemen, de realisatie van zonnepanelen op de brandweerkazerne en het gebouw De Binder, of de realisatie van energiebesparingsmaatregelen door bedrijven. Steeds is participatie door partijen uit de samenleving van groot belang. Daarom zijn we blij met de verwerving van de RRE subsidie in 2019 die het mogelijk maakt om particulieren te ondersteunen die hun huis willen verduurzamen.
Tot slot is een andere rode draad in het duurzaamheidsverhaal: het stimuleren van kansrijke nieuwe initiatieven. Zo wordt met Rijkswaterstaat gekeken naar de kansen voor zonnepanelen langs de A12, is een haalbaarheidsstudie uitgevoerd naar het gebruik van de RWZI waterzuivering als warmtebron, en is met de corporatie samen gekeken het verduurzamen van (huur)woningen.
Ontwikkelingen op het gebied van de openbare ruimte
Het jaar 2019 heeft o.a. in het teken gestaan van het opstellen van beheerplannen voor de 14 afzonderlijke beheergebieden. Gebleken is dat er frictie bestaat tussen de ambities die er inhoudelijk, en de middelen die er financieel zijn. Veel tijd en energie is gestoken om dit goed in beeld te brengen. Het is nu zover dat raad hierover besluiten kan nemen.
Daarnaast is `gewoon` op de reguliere manier doorgewerkt aan het onderhoud van de openbare ruimte, op de wijze zoals hierboven bij de voornemens voor 2019 al is gesteld. Dit betreft het onderhoud van groen, wegen, fiets- en voetpaden, bos, rioleringen etc. Er is ook weer extra energie gestoken in het aangaan met bewoners van beheerovereenkomsten in het groen. En op sommige plekken zijn initiatieven ontstaan om speelvoorzieningen zelf te gaan beheren. Dit juichen we toe.
Voor een deel is het onderhoud in 2019 ook bepaald door ongemakken. Denk aan de bestrijding van de Japanse Duizendknoop, aan de Eiken Processie Rups of de noodzakelijke vervanging van bermblokken in het buitengebied. Veelal werken we programmatisch aan het beheer, maar soms zijn er onderwerpen waar direct actie op nodig is. Helaas bleek ook in 2019 dat er een toename van het aantal claims viel te noteren, als gevolg van het niet op orde hebben van die openbare ruimte.
Tegelijk is bij een aantal projecten er sprake geweest van een mooie impuls. Denk aan het Stationsgebied Driebergen-Zeist, de bestrijding van wateroverlast in Amerongen of de realisatie van een fietspad bij de Traaij. Dit alles laat onverlet dat na het voorbereidende jaar 2019 in 2020 nu echt keuzes moeten worden gemaakt over de middelen en het ambitieniveau voor de openbare ruimte in GUH.
Ontwikkelingen op het gebied van afval
Eind 2019 is een akkoord bereikt tussen de VNG en het Afvalfonds Verpakkingen. De definitieve afrekening van de vergoedingen voor 2015 en 2016 heeft inmiddels plaatsgevonden; die van 2017, 2018 en 2019 worden binnenkort verwacht. De kosten van de verwerking van PMD zijn in 2019 opnieuw gestegen. Dankzij het nieuwe akkoord is 2019 naar verwachting het laatste jaar dat deze extra kosten gedragen worden door gemeenten.
De markt voor secundaire (gerecyclede) grondstoffen was slecht. Hierdoor zijn de kosten gestegen. De grootste stijging is echter het gevolg van het hoge tarief van de verbrandingsbelasting dat door het Rijk op restafval geheven wordt. De afschaffing van de huis-aan-huisinzameling van grofvuil en maatregelen op de milieustraat die in 2019 zijn doorgevoerd, moeten bijdragen aan het verder terugdringen van restafval.
De afschaffing van de huis-aan-huisinzameling van grofvuil en maatregelen op de milieustraat die in 2019 zijn doorgevoerd, dragen bij aan het verder terugdringen van restafval en het bevorderen van de recycling. Het onderzoek naar de effecten van het invoeren van een prijsprikkel om het scheiden van afval te stimuleren (diftar) heeft vooralsnog niet tot een eenduidige conclusie geleid.