Inleiding
Verbonden partijen kunnen zowel voor de realisatie van het beleid van de deelnemende partijen als voor de financiële gevolgen daarvan van majeure betekenis zijn. Het is daarom van belang dat de gemeente zich bewust op de hoogte stelt van de governance aspecten en de instrumenten voor bestuur en toezicht optimaal benut.
In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) worden verbonden partijen gedefinieerd als privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Een bestuurlijk belang houdt in dat de gemeente zeggenschap heeft door vertegenwoordiging of stemrecht. Een financieel belang betekent dat de gemeente financiële middelen ter beschikking stelt, die ze niet kan verhalen in geval van faillissement van de verbonden partij. Er is ook sprake van een financieel belang als een verbonden partij haar verplichtingen niet nakomt en de gemeente daarvoor aansprakelijk kan worden gesteld.
Beleidsuitgangspunten voor samenwerking
Het college en de raad onderschrijven het belang van samenwerking. Het past dan ook in deze tijd om over de rol van de overheid na te denken en een nieuwe balans te vinden tussen de overheid en samenleving. Belangrijke vragen hierbij zijn:
- Hoe houden de gemeenten bij alle ontwikkelingen die er op de gemeente afkomen voldoende bestuurskracht?
- Wat kan de gemeente zelf en wat moet door of samen met anderen worden gedaan?
De overheid kan niet alles oplossen en moet dat ook niet (meer) willen. De samenleving heeft zelf het vermogen om voor bepaalde zaken te zorgen. De focus ligt dan ook nadrukkelijk op de eigen verantwoordelijkheid van de inwoners. Het beleid voor deelname aan verbonden partijen is vastgelegd in de Nota Verbonden Partijen van 2015.
De belangrijkste uitgangspunten van deze nota zijn:
- De uit te voeren taak van de verbonden partij moet een publiek belang dienen;
- De deelname aan de verbonden partij moet de meest aangewezen weg zijn om het publieke belang te behartigen;
- De verbonden partij moet de gemeenteraad op zodanig wijze informeren dat de raad en het college voldoende sturingsmogelijkheden hebben om grip te houden.
Ter verdere versterking van de grip op de verbonden partijen heeft de raad in december 2014 een manifest ondertekend dat de gemeenteraden in de regio Amersfoort hebben opgesteld. Hierin worden de besturen van de verbonden partijen van de gemeenten opgeroepen ruimhartig samen te werken met de gemeenten in de door gemeenteraden gewenste ontwikkeling naar meer betrokkenheid.
Concreet wordt aan de gemeenschappelijke regelingen het volgende gevraagd:
- Gemeenteraden voldoende tijd te geven voor de bespreking van financiële documenten (bij voorkeur de termijnen volgens de afgesproken procedure) en dit vast te leggen in de gemeenschappelijke regeling;
- Politiek relevante beleidsplannen in een vroeg stadium - via het college van B en W - voor te leggen aan de gemeenteraden;
- Gegevens te verstrekken voor de periodieke evaluatie.