Coronavirus (Covid-19)
Op het moment van opstellen van deze jaarrekening houdt het Coronavirus (Covid-19) de wereld in haar greep. Dat geldt ook voor de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Daar waar momenteel de focus ligt op de volksgezondheid, heeft deze pandemie ongetwijfeld ook economische gevolgen. Vanzelfsprekend werken die door in de financiële positie van de gemeente Utrechtse Heuvelrug. Hoe groot die doorwerking is, is evenwel nog onzeker. In die context moet deze jaarrekening worden gelezen en is deze tekst opgesteld.
Daar waar in de jaarrekening 2019 van bedrijven melding zal worden gemaakt van onzekerheden over de continuïteit van de onderneming, is dat bij een gemeente niet aan de orde als gevolg van het ‘vangnet’ dat het Rijk en alle gemeenten tezamen vormen voor gemeenten in financiële nood (gegrond op artikel 12 van de Financiële-verhoudingswet). Dat neemt echter niet weg dat de wereldwijde crisis als gevolg van Covid-19 gevolgen gaat hebben voor de financiële positie van de gemeente Utrechtse Heuvelrug (incidenteel, maar zeer waarschijnlijk ook structureel). Daarbij is het weerstandsvermogen van de gemeente Utrechtse Heuvelrug in deze jaarrekening gekwalificeerd als ‘uitstekend’; er is dus een zekere ruimte om financiële tegenvallers het hoofd te kunnen bieden. Het is daarmee de uitdaging voor de ambtelijke organisatie, het college van burgemeester en wethouders en de gemeenteraad om samen deze effecten zo goed mogelijk te monitoren en waar mogelijk beheersmaatregelen te treffen. De eerste stappen zijn hierin gezet tijdens het opstellen van deze jaarrekening.
Effecten die op dit moment worden ingeschat zijn onder meer (in willekeurige volgorde):
- kosten noodopvang voor kinderen van ouders met cruciale beroepen;
- lagere opbrengst toeristenbelasting, vertraging van investeringsprojecten;
- hogere uitgaven Bijstandsbesluit Zelfstandigen (Bbz);
- hogere uitvoeringskosten gemeenschappelijke regelingen met een rol in de crisisbeheersing (o.a. VRU, GGD, ODRU);
- mogelijke vertraging in grondexploitaties (met name van derden).
Gelet op het tijdstip waarop deze inschatting is gemaakt, is het nog niet mogelijk om hier al concrete (bandbreedtes van) bedragen aan te verbinden. Daarvoor is de uiteindelijke omvang van de crisis nog te onzeker. Daar speelt ook bij mee dat nog niet duidelijk is welk gedeelte van de extra kosten verhaalbaar zullen zijn, bijvoorbeeld bij de Rijksoverheid, en welk gedeelte daadwerkelijk zal drukken op de gemeentelijke financiën. Tegelijkertijd zijn er, hoe tegenstrijdig dit ook lijkt, mogelijk ook positieve financiële effecten die samenhangen met de huidige situatie. Deze zullen echter naar verwachting niet opwegen tegen de negatieve effecten en risico’s. Kortom: er heerst momenteel volop toekomstige onzekerheid.